Wczoraj (22 grudnia) w wieku 100 lat zmarła Maria Giza-Podgórska, córka gen. Józefa Gizy, sądeczanka, żołnierz AK, świadek historii naszego miasta i regionu.
Biografia Marii Gizy-Podgórskiej opublikowana przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu
Maria Giza urodziła się 21 XI 1921 r. w Nowym Sączu jako córka Józefa Gizy i Wiktorii ze Szkaradków. Do szkół powszechnych uczęszczała- śladem służbowych dyslokacji Józefa Gizy- w Nowym Sączu, Iwieńcu, Brześciu nad Bugiem i Sanoku, a potem do gimnazjum i liceum humanistycznego w Bielsku-Białej i Katowicach, gdzie zdała maturę w maju 1939 r.
Po zakończeniu kampanii wrześniowej i na początku okupacji powróciła do Nowego Sącza. Po opuszczeniu Polski przez płk. Gizę i śmierci brata Mieczysława w bitwie pod Radłowem 8 IX 1939 r. została najstarszą z rodzeństwa i czując się odpowiedzialna za rodzinę, musiała szybko szukać pracy, by uniknąć wywózki na przymusowe roboty do Niemiec. W kwietniu 1940 r. rozpoczęła pracę w Urzędzie Gminy w Nowym Sączu, skąd została przeniesiona do Wydziału Powiatowego i następnie do Starostwa Powiatowego (Biuro Nadzoru Cen i Wydział Żywnościowy). Jednocześnie jako przedwojenna harcerka zaangażowała się w konspiracyjny ruch oporu i w przerwach obiadowych roznosiła komunikaty z nasłuchu tajnych radiostacji i prasę podziemną. Jako łączniczka AK na rejon Gorlic ps. „Maja” przenosiła meldunki jeżdżąc w tamte strony rowerem, pociągiem lub chodząc pieszo. Do pracy tej została zaangażowana została przez Zofię Kuhnen-Gawrońską, szefową łączniczek nowosądeckiego Inspektoratu AK „Sarna”.W tym czasie szczególnie odczuwanym przez nią brakiem była niemożność dalszej nauki. W związku z tym we własnym zakresie poszerzała znajomość niemieckiego, angielskiego i łaciny, wyniesioną ze szkoły. Po tzw. wyzwoleniu wstąpiła na studia prawnicze na UJ, które na II roku musiała zarzucić ze względu na ciężką sytuacje rodziny pozostałej w Nowym Sączu.
Od października 1945 do 1950 r. pracowała w spółdzielczości w Nowym Sączu (ostatnio w PSS Społem). 4 VI 1949 r. zawarła związek małżeński ze Zbigniewem Podgórskim. Następnie pracowała aż do przejścia na emeryturę w 1981 r. w Rejonie Dróg Publicznych w Nowym Sączu, gdzie była jednym ze współzałożycieli NSZZ „Solidarność”. Po przejściu na emeryturę zajęła się działalnością edukacyjną, literacką i pamiętnikarską, w 1993 r. publikując pierwszą biografie gen. Gizy pt. Z Sącza rodem. W tym samym roku była współzałożycielką Fundacji im. Gizów przy Szkole im. Gen. Gizy w Wielogłowach.
W 2013 r. przekazała wraz z braćmi Kazimierzem i Tadeuszem elementy umundurowania gen. Gizy do Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu jako darowiznę. Uhonorowana odznaczeniami resortowymi i tytułem zasłużonego dla Gminy Chełmiec oraz dyplomem uznania Starosty Nowosądeckiego. Posiadała stopień podporucznika AK.
W październiku 2015 roku Oddział PTH Nowy Sącz zwrócił się do Rady Miasta o przyznanie Pani Marii Gizie-Podgórskiej Tarczy Herbowej Zasłużony dla Miasta Nowego Sącza, co mogło być doskonałą formą uczczenia Córki Generała Józefa Gizy, którego pamięć, jako rodowitego Sądeczanina i zasłużonego Polaka, powinniśmy podtrzymywać. Oddział powtórzył prośbę w 2016 roku i ponownie w 2017 roku Dopiero w roku 2018 Rada Miasta uchwaliła przyznanie tego wyróżnienia – na 97 urodziny Marii Gizy – Podgórskiej.
źródło. Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu/ Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu/ fot. Jerzy Leśniak